Wat is honing?
Door Bijker

In deze artikelen wil Bijker wel het een en ander vertellen over honing, de soorten, smaken, kleuren en samenstelling ervan.
Honing is de basis voor een goede mede!
Als we al beginnen door niet te weten of onbekend te zijn met de basis van het product mede, dan weet je ook niet wat je krijgt voor drank(je).

De volgens de wet vastgelegde omschrijving luidt:
 ”de natuurlijke stof, bereid uit bloemennectar of uit afscheidingsproducten van levende plantendelen of uitscheidingsproducten van plantensapzuigende insecten op de levende plantendelen, welke grondstoffen door de bijensoort Apis mellifera worden vergaard, verwerkt door vermenging met eigen specifieke stoffen, gedehydreerd, en in honingraten opgeslagen om te rijpen”.

De gehele omschrijving, bepalingen en eisen omtrent honing ligt vast in het Honingbesluit van 20 november 2003.
Zoals je leest kan dus honing alleen afkomstig zijn van bijen en dan de honingbij, want er zijn ook nog eens een 20.000 soorten wilde , of beter omschreven solitaire bijen in de wereld. Deze zijn voor de honingoogst niet van belang.

Wij onderscheiden de volgende soorten honing; Honing, Bloemenhoning, Nectarhoning, Honingdauwhoning, Raathoning, Brokhoning, Raatbrokken in honing, Lekhoning, Slingerhoning, gefilterde honing of bakkershoning.

In dit verhaal gaan we alleen in op de drie eerst genoemde soorten.

Honingbijen zijn verzamelaars en halen ...... juist,.... geen honing!
Honing maken ze, en ze halen nectar. En van die nectar maken ze honing. Door het toevoegen van lichaamseigenstoffen zoals enzymen, het aanwezig zijn van pollen(stuifmeel), de tijdsduur, of snelheid van het verzamelen ontstaat de honing die weer kleur, suikersamenstelling en smaak bepalen. De kleur van honing verloopt in grote lijnen in het seizoen van bijna wit tot bijna zwart.
De eerste honing van de meest populaire dracht in Nederland is koolzaad. De wilg is nog iets vroeger maar honingt alleen in uitzonderlijke en gunstige weersomstandigheden. De kleur van koolzaadhoning is bijna wit.
Een van de laatste drachten is vaak de heidehoning, en deze is donker van kleur. De bijna zwarte honing komt van de zg Waldhoning, maar komt hier in Nederland niet voor wel in Duitsland populair. Met het verloop van de kleur verloopt ook de smaak, die dan ook weer bepalend is voor de smaak van de te maken mede.
De smaak van koolzaad, daar moet je van houden, is voor beginners soms geliefd. En hoe verder je in het jaar komt hoe meer smaak, of scherpte er aan komt te zitten. En ook hier heb je dan weer liefhebbers en die er niets van moeten hebben.

Kan je je tuin ook zo beplanten dat je bijen heel het jaar door genoeg bloemen hebben en je ook "gescheiden" oogsten kan houden?

 Een jaar rond bloei voor de bijen kan en is ook belangrijk voor een goede voeding van pollen en nectar. Binnen een straal van 400m ronde de kasten moet voldoende foerageergebied zijn. Dracht wordt meestal veel verder gehaald tot rond een straal van 3 km!

Het begint al vroeg met winterheide, sneeuwklokje, Winterakkoniet en wilg tot einde van het jaar met bloeiende klimop waar nog veel pollen worden gehaald als de zon schijnt en de temperatuur ca 12gr is.

Probeer in drie lagen de tuin aan te leggen;
1: bodembedekkers
2: een en twee jarige bloemen
3: bomen en struiken als vuilboom, honingboom, bandwilg enz.

De lijst is lang te maken, maar is weer afhankelijk van grondsoort en situering van de tuin.
Wij laten bv altijd enkele boerenkool struiken staan, deze bloeien straks eind april overweldigend en is een feest voor de bijen.
De samenstelling van honing is in de loop van het jaar, en dan bedoel ik vanaf het voorjaar tot de laatste dracht niet gelijk. Voorjaarshoning kristalliseert heel erg snel, soms al wel in de raat wanneer de imker te lang wacht met oogsten.

Het vochtgehalte van honing mag niet boven de 20% uitkomen, niet alleen dat deze honing snel zal gaan gisten maar is volgens het honingbesluit ook niet toegestaan. Uitzondering is heidehoning wat maximaal 23% vocht mag hebben. Bij 17% vocht zal honing niet gaan gisten en de meeste honing heeft een vochtpercentage van 18 - 19%. Het vochtgehalte wordt gemeten met een refractometer.

Wat zit er verder in de honing?
Aan suiker zijn de gemiddelde waarden vruchtensuikers 38,2%, druivensuikers 31,3%, sacharose 1,3% en maltose 7,3%. Verder nog hogere suikers, vrije- en totaal zuur, enzymen diastase/amylase 20,8 als absolute waarde, as, mineralen en nog circa 300 stofjes zijn uit onderzoek gevonden. En natuurlijk ook nog pollen. pH waarde ligt als gemiddelde op 3,91
Honing die bij de super is aangekocht en vloeibaar blijft is behandeld, gepasteuriseerd, verhit of gefilterd en zal een laag, tot geen enzymgehalte hebben.